Stichting Turfvrij is een particulier initiatief dat zich inzet voor de bescherming van veengebieden. De stichting is opgericht door Karin en Philipp, die samenwerken met een groeiend internationaal netwerk van bevlogen wetenschappers, industriepartners, natuur- en milieuorganisaties en overheden.
Graag wil Karin via deze weg de Oogsters, Planters, Bomenhubbers en alle helpers via deze weg bedanken voor wat er is gedaan en/of nog zullen gaan doen samen met Meer Bomen Nu. Want wat blijkt: verplant je boompjes via de Meer Bomen Nu-methode, dan doe je dat turfvrij!
Turfvrij? Ja! En Karin wil jou en iedereen graag informeren over de heftige gevolgen van potgrond… En graag geven wij haar dit podium.
Lieve vrijwilligers en vergroeners,
Wat bijzonder dat jij je inzet voor Meer Bomen Nu. Of je nu oogst, een hub beheert, de organisatie op je neemt of een bundel jonge boompjes mee naar huis neemt om je tuin, erf of buurt te vergroenen — jij maakt het verschil. En misschien zonder dat je het weet, doe je nóg iets heel waardevols: je helpt het gebruik van potgrond terug te dringen. En daarmee bescherm je natuur, klimaat én toekomst.
Verborgen schade in een zak potgrond
Wanneer je potgrond koopt, zit er zeer waarschijnlijk turf in. Turf lijkt onschuldig, maar de schade is groot.
Turf wordt gewonnen uit veengebieden – natte landschappen die behoren tot de rijkste ecosystemen van Europa. Ze slaan enorme hoeveelheden koolstof op, zuiveren water, houden regen vast en bieden een thuis aan bijzondere soorten als de kraanvogel, watersnip en boomvalk. Maar zodra het veen wordt afgegraven voor potgrond, verdwijnen deze leefgebieden voorgoed.
Dus wanneer mensen bij tuincentra of bouwmarkten potgrond kopen, is het grote kwaad geschied… En vrijwel alle potplanten die op deze verkoopplekken te koop staan, zijn gekweekt in een mengsel vol turf. Naar maar waar: het is bijna onmogelijk om een potplant te vinden die niet indirect heeft bijgedragen aan de vernietiging van veengebieden.
De gevolgen zijn ernstig...
- Een fossiele grondstof en grote CO₂-bron
Veen is een fossiele grondstof die duizenden jaren nodig heeft om te ontstaan. Zodra een veengebied wordt drooggelegd, komt er zuurstof bij het veen, waardoor het gaat oxideren. Hierbij komt veel CO₂ vrij, wat flink bijdraagt aan klimaatverandering. Wereldwijd verdwijnen veengebieden in rap tempo, deels voor de productie van turf. Deze vernietiging zorgt voor minstens 5% van de totale uitstoot van broeikasgassen. Dat is meer dan alle luchtvaart bij elkaar.
- Onschatbare biodiversiteit gaat verloren
Veengebieden zijn een thuis voor een schat aan leven: zeldzame orchideeën, vleesetende planten, vlinders, herten en bijzondere moerasvogels. Wanneer turf wordt gewonnen, verdwijnen deze unieke habitats voorgoed.
Hoewel deze dieren en planten misschien niet hetzelfde ‘knuffelgehalte’ hebben als een panda of orang-oetan uit het tropisch regenwoud, verdienen ze net zo goed bescherming. Wat weg is, komt niet zomaar terug.
- Verlies van de “natuurlijke spons”
Gezonde veengebieden werken als een natuurlijke spons: ze nemen water op in natte periodes en geven het langzaam vrij tijdens droogte. Dit helpt overstromingen te voorkomen en voorkomt dat omliggende gebieden uitdrogen. Door turfwinning verstoor je dit delicate evenwicht. Het resultaat? Groter risico op overstromingen én op extreme droogte.
In droge periodes trekken veel dieren naar de veengebieden, waar nog wél water is te vinden. Veen is dus niet alleen een buffer voor klimaatadaptatie, maar ook een onmisbare toevlucht voor dieren in de regio.
- Bodemdaling en zeespiegelstijging
Nederland heeft een lange geschiedenis met turfwinning. Grote delen van ons land liggen nu onder zeeniveau, mede door de bodemdaling die het gevolg is van al die afgegraven veenlagen. Dit zorgt voor hoge kosten voor waterbeheer, een grotere kans op overstromingen en meer druk op onze dijken. Ondertussen is Nederland de grootste turfimporteur van Europa. Nederlandse bedrijven winnen turf in het buitenland, waardoor we de ecologische schade ‘exporteren’.
En helaas zijn er nóg meer verontrustende gevolgen… Turfwinning zorgt ook voor een verhoogd brandrisico, lokale temperatuurstijging, stofuitstoot, minder regenval in de regio en slechtere waterkwaliteit in de verre omgeving.
Eén zak potgrond lijkt weinig, maar op grote schaal is het een stille klimaatramp.
Wat jij doet, is het tegenovergestelde!
Wanneer jij zaailingen van Meer Bomen Nu verplant, ben jij bezig met het meest duurzame plantgoed dat er bestaat!
- Turfvrij: geen veen, geen potgrond, geen schade.
- Lokaal geoogst en verspreid: minimale impact, maximaal effect.
- Inheemse soorten: precies wat insecten, vogels en andere dieren nodig hebben.
- Zelf-opgekomen planten: sterk, aangepast en klaar voor het echte werk.
Je krijgt geen ‘plofplantje’ uit een kas vol turf, maar een boom of struik die zichzelf al bewezen heeft in ons klimaat. En dat zonder plastic potten, zonder kunstmest en zonder een spoor van CO₂-uitstoot.
Zo maak jij van vergroening een daad van herstel.
Turf Adieu
Bij Stichting Turfvrij schreven we het boek Turf Adieu, omdat we vinden dat iedereen die met planten werkt, zou moeten weten wat er schuilgaat achter die ogenschijnlijk onschuldige zak potgrond. In het boek vertellen we het verhaal van de verdwenen veengebieden, de impact op biodiversiteit en klimaat, en de mogelijkheden om het anders te doen.
We laten ook zien dat het kán. Met hoopvolle voorbeelden — zoals Meer Bomen Nu — die bewijzen dat vergroenen niet ten koste hoeft te gaan van natuur elders.
Wil je meer weten of het boek bestellen? Je vindt het op de website van Turfvrij.
Dankjewel
Tot slot: een oprechte dankjewel namens ons. Want met elke zaailing die jij plant of uitdeelt, help je niet alleen een boom aan een nieuwe plek, maar werk je mee aan een toekomst waarin vergroenen niet ten koste gaat van natuur elders. Jij laat zien dat het anders kan.
Met groet,
Karin Bodewits
Oprichter van Stichting Turfvrij
